[تعمیر باند، تعمیر بلندگو، تعمیر آمپیلی، تعمیر ساب]

نمونه کارهای بیشتر در اینستاگرام

تعمیرات فولرنج

معرفی و کاربرد فولرنج

بلندگوی فول‌رنج برای تولید تقریباً تمام محدوده فرکانسی صدا در یک درایور طراحی می‌شود.

یعنی به‌تنهایی از حدود ۶۰ Hz تا ۱۸ kHz را پوشش می‌دهد. این دسته درایورها در اسپیکرهای پرتابل، مانیتورهای خانگی، تلویزیون‌ها و حتی باکس‌های حرفه‌ای Hi-Fi استفاده می‌شوند.

مزیتش در سادگی مدار و هماهنگی طبیعی فاز است — چون کل صدا از یک نقطه ساطع می‌شود. اما در عوض نیازمند دقت مکانیکی بالا و متریال خاص در مخروط و کویل است.

ساختار داخلی فول‌رنج

  1. Cone (مخروط اصلی):

    قطر از ۳” تا ۸” (گاهی ۱۰”) دارد.

    • جنس: کاغذ فشرده نازک، کامپوزیت پارچه – پلی‌پروپیلن یا نئوپیولیم.
    • سطح داخلی ممکن است دارای “Whizzer Cone” (مخروط کوچکتر در مرکز) برای تولید فرکانس‌های بالا باشد.
  2. Voice Coil (سیم‌پیچ صدا):

    • مقاومت: ۳.۵ تا ۸ اهم.
    • ضخامت سیم: ۰.۱–۰.۲ میلی‌متر.
    • جنس بوبین: آلومینیوم یا Kapton برای تبادل حرارتی بهتر.
  3. Spider و Surround:

    • همانند میدبیس، وظیفه‌ی کنترل و میرا کردن ارتعاش‌ها را دارند، ولی نرم‌تر تا دامنه حرکت (Xmax) بیشتر شود.
  4. Magnet Assembly:

    • معمولاً مگنت‌های فریت یا نئودیمیوم با میدان متقارن و دقیق.
    • گاهی از مسیر تهویه (Pole Vent) برای خنک‌سازی کویل استفاده می‌شود.
  5. Dust Cap یا Whizzer Cone:

    • در طراحی فول‌رنج وجود Whizzer تقریباً الزامی است تا فرکانس‌های بالاتر از ۶–۱۰ kHz را تقویت کند.
تعمیرات فولرنج
تعمیرات فولرنج

محدوده فرکانسی و مشخصات صوتی

پارامترمقدار معمولیتوضیح
فرکانس پاسخ60 Hz – 18 kHzمحدوده کامل صوت انسانی
توان RMS15–100 Wبرای مدل‌های کوچک تا متوسط
حساسیت (SPL)85–92 dB @ 1 W/1 mبازده صوتی بالا به دلیل وزن کم مخروط
امپدانس4 Ω یا 8 Ωبسته به کاربرد
Xmax (دامنه حرکت)1.5–4 میلی‌مترتاثیر در بیس و اعوجاج پایین

 

علائم خرابی فول‌رنج

نشانهتوضیح فنیبخش آسیب‌دیده
کاهش وضوح صدای زیرخستگی یا پارگی whizzer coneمرکز مخروط
خش‌خش یا نویز در صدای پیوستهکویل نیم‌سوز یا آفست مکانیکیVoice coil
صدای خش هنگام ضرب بیسجدا شدن spider یا surroundبخش مکانیکی
صدای دوبل در فرکانس‌های میانیلرزش سوراخ dust cap یا خلا در باکسآکوستیکی
افت صدا پس از ولوم بالامقاومت کویل افزایش یافته یا خازن کراس‌اور معیوبالکتریکی

ابزار تخصصی مورد نیاز تعمیر

  • مولتی‌متر دیجیتال دقیق (10 MΩ به بالا)
  • مولد سیگنال Sweep یا اپلیکیشن Frequency Generator
  • اسپری کنتاکت شوی و روغن سیلیکون
  • فیلر پلاستیکی برای تنظیم فاصله بین کویل و مگنت
  • چسب اپوکسی + چسب آکوستیکی انعطاف‌پذیر
  • کاتر ظریف و کاردک آلومینیومی
  • میکروسکوپ صنعتی یا ذره‌بین فنی برای بررسی اتصال کویل

مراحل عملی تعمیر فول‌رنج

۱: تست اولیه

  • اهم کویل را اندازه بگیر (۳.۵–۸ Ω طبیعی است).
  • در صورت “باز بودن مدار” یعنی کویل قطع است.
  • با باتری ۱.۵ V لحظه‌ای تماس بده – اگر صدای تقه ندارد → کویل قطع.

۲: باز کردن درایور

  • whizzer cone را با دقت جدا کن، چون قابل ترمیم است.
  • لبه Surround را با کاردک از فریم جدا کن.
  • ترمینال‌ها را از سیم لحیم جدا کرده و سیم‌های لیف‌وایر را علامت بزن (قطبیت).

۳: بررسی میدان مغناطیس

  • لایه فلزی داخلی را تمیز کن.
  • از آهن‌ربای کمکی برای اطمینان از عدم گرفتگی تراشه فلزی استفاده کن.
  • کانال گپ مغناطیسی را با باد ملایم تمیز کن.

۴: سیم‌پیچی کویل جدید

  • قطر و طول بوبین را دقیق مثل نمونه‌ی قبلی بساز.
  • سیم لعاب‌دار مسی با کلاس حرارتی H (180 °C) استفاده کن.
  • مقاومت نهایی باید ±۵٪ نسبت به مقدار اصلی باشد.
  • کویل را دقیقاً وسط نگه‌دار (با Shim پلاستیکی).

۵: مونتاژ مجدد

  • چسب‌کاری Spider و Surround با چسب نیمه‌انعطاف‌پذیر (Flex Bond).
  • whizzer را با فاصله صحیح جای‌گذاری کن تا distortion بالای ۵ kHz نگیرید.
  • dry time دست‌کم ۱۲ ساعت.

۶: تست صوتی

  • تست Sweep از 40 Hz تا 18 kHz
  • نباید تغییر ناگهانی ولوم، صدای فلز‌مالی یا نویز شنیده شود.
  • در صورت وجود صدای “Buzz” در نقطه خاص، مركز کویل هنوز آفست دارد → مجدد تراز کن

نکات آکوستیکی و ترفندهای صوتی پس از تعمیر

  1. دمپینگ داخلی باکس: لایه پشم یا نمد نازک در پشت فول‌رنج باعث حذف طنین‌های مزاحم می‌شود.
  2. افزایش درخشندگی صدا: افزودن خازن بی‌پولار ۲.۲ µF سری با فول‌رنج کمی از بیس می‌کاهد و محدوده بالا را شفاف‌تر می‌کند.
  3. افزایش بیس: در باکس Bass Reflex، طول پورت را کمی بیشتر از مقدار تئوری طراحی کن تا Q پایین‌تر و بیس نرم‌تر شود.
  4. Burn‑In: قبل از تحویل نهایی، فول‌رنج را حدود ۲ ساعت با سیگنال Pink Noise در ۵۰٪ توانش کار بده تا Cone حالت نهایی ارتجاعی خود را بگیرد.
تعمیرات فولرنج
تعمیرات فولرنج

تجربه و هشدارهای ایمنی

  • در فولرنج‌ها، فاصله گپ مغناطیسی بسیار باریک است؛ تماس اندک کویل به مگنت باعث سوختگی در توان بالا می‌شود.
  • همیشه هنگام تست با سیگنال پیوسته، از توان کمتر از ۵۰ ٪ قدرت نامی استفاده کن.
  • فولرنج بدون باکس نباید با توان بالا تست شود؛ چون Qts زیاد باعث over‑excursion می‌شود.

نکات نگهداری و عمر مفید

  • از قرار دادن بلندگو در معرض نور مستقیم خورشید خودداری کن (خشک شدن چسب).
  • ماهی یک‌بار با مکنده‌ی ملایم گرد را از Whizzer و Dust-Cap پاک کن.
  • در صورت استفاده در خودرو، لرزش مکانیکی را با رزین یا پیچ ضد لرزش مهار کن.
  • از کابل اسپیکر ضخامت ۱.۵ تا ۲ میلی‌متر استفاده شود برای افت حداقل توان.

آناتومی دقیق فول‌رنج و نقش هر بخش

  1. Cone اصلی

    • جنس کاغذ فشرده با روکش رزین: صدای گرم و طبیعی
    • جنس پلی‌پروپیلن یا کامپوزیت: مقاوم در برابر رطوبت
    • پروفیل مخروط (Curvature) تاثیر مستقیم بر دامنه فرکانس و دیستورشن دارد.
  2. Whizzer Cone (مخروط کمکی)

    • جذب فرکانس‌های بالاتر و افزایش جزییات صدا
    • اتصال مستقیم به بوبین؛ کوچک‌تر و سبک‌تر از مخروط اصلی
  3. Voice Coil

    • تعداد دور دقیق = تعیین مقاومت نهایی و حساسیت
    • قطر بوبین (VC diameter) معمولاً بین ۲۰ تا ۴۵ میلی‌متر
    • سیم لعاب‌دار از کلاس حرارتی H یا C برای دمای بالا
  4. Spider

    • کنترل حرکت خطی و جلوگیری از کج شدن کویل
    • جنس نخ فنری با رزین؛ نرم‌تر از میدبیس برای پاسخ فرکانسی وسیع
  5. Surround

    • لبه انعطاف‌پذیر که دامنه حرکت مخروط را تعیین می‌کند
    • فوم نرم: صدای باز و شفاف، ولی عمر کمتر
    • لاستیک یا پارچه آغشته به Latex: عمر طولانی‌تر، کمی محدودیت در فرکانس بالا
  6. Magnet Assembly

    • فریت بزرگ: بیس قوی، قیمت پایین‌تر
    • نئودیمیوم: وزن کم، میدان مغناطیسی متمرکز، مناسب فول‌رنج‌های پرتابل
    • وجود تهویه مرکزی (Pole Vent) برای خنک‌کردن کویل

تماس تلفنی